woensdag 4 maart 2020

Russische essef, science fiction omnibus is een goed boek


Eerste verhaal, Gennady Gor, twee werelden (1968).

Een man beeldt zich in dat hij van Dilneya op aarde is beland en met hulp van een pratende steen (een soort iphone) nog wel contact heeft met Dilneya waar de technologie lichtjaren verder is dan op aarde. Tijdens een lezing van een science fiction schrijver gaat het over Dilneya en de hoofdfiguur herkent veel van dat verhaal, alsof de science fiction schrijver meer van hem en Dilneya weet.

Hij wordt op aarde Nikolai Larinov genoemd, maar hij is eigenlijk Larvef van Dilneya en het overtuigen van zijn voormalige vriendin, het bespreken, het duidelijk maken is onmogelijk, iedereen sluit zich totaal voor zijn wilde verhalen af, alleen weet hij zoveel meer van de geschiedenis en de toekomst van de aarde, dat men zich toch afvraagt wat er aan de hand is met Nikolai Larinov.

"Ik was gefascineerd door afstand, de kosmos. Mensen meer door de morele wet. De intelligentste mensen zouden volgens fascisten emotieloze mensen zijn, Spinoza zei dat. Emoties zijn gedachten. Emoties, elektrische prikkels in de hersens vormen de gedachten. Jullie, mensen, schrijven soms over de toekomst, maar leven in het verleden dat er niet meer is. Of ik nu wakker ben of slaap, ik heb altijd het gevoel dat ik een nieuweling ben op aarde, ik wil doordringen en mensen begrijpen, maar ze zijn zo achterlijk en verstard. Kinderen staan nog wel vaak open voor het nieuwe, het andere, net zoals bepaalde dieren. Ik ben gek op snelheid en gefrustreerd door de beperkingen die de natuurwetten aan de techniek opleggen. Ik wil de snelheid van het licht. Mensen begrijpen niets van de aard van de ruimte.

Ook de onmogelijkheid van de liefde wordt beschreven, er valt geen contact te maken met  vrouwen die alles bij het oude willen houden.

"Hoe kan ik de theorie van de Dilneyaanse fysicus Tineï verklaren, een wetenschap die het mogelijk heeft gemaakt met succes tijd en ruimte te veroveren. Daarvoor moet alle menselijke logica ondersteboven gegooid worden en alle traditionele natuurkundige en mathematische denkwijzen herzien worden. De levende cel en dat zwevende moment in de tijd dat leven wordt genoemd en hoe moet ik het Dilneyaanse proces van gedachtenversnelling noemen.
De aardse filosoof Spinoza drong er bij zijn volgelingen op aan emoties te onderdrukken, niet te lachen of te huilen, maar koel en onverschillig waar te nemen en te begrijpen. Om Einstein's relativiteitstheorie te begrijpen moet de gedachte geïsoleerd worden, het denken scheiden van emotie, los scheuren van duizenden jaren ervaring."

Dan de ontknoping: Nikolai Larinov was inderdaad een experiment. Het verhaal van de science fiction schrijver over Dilneya plantten ze in het bewustzijn van Nikolai Larionov, onder leiding van een beroemde cyberneticus en neuropsychiater. Door een ongeluk in een chemisch laboratorium was Nikolai zijn geheugen kwijt geraakt, amnesia, en toen is het verhaal in zijn bewustzijn aangebracht, een ruimtereiziger die van een andere planeet op aarde was gekomen.

"Ik heb mezelf herhaaldelijk afgevraagd waarom ik zo'n onmenselijk ongebruikelijk experiment ondernomen heb, er lag een man in coma in het ziekenhuis, het bewustzijn van een pas geboren baby. Ik was hem driemaal tegen gekomen voor het ongeluk, hij vertelde mij toen dat hij het idee had dat Pieter Breughel de oudste door de ogen van een buitenaards wezen de aarde had bekeken en het zo schilderde, net zoals Einstein van een afstand naar de wereld kon kijken, alsof hij buitenaards was. Ik kon door de modernste techniek die gedachten in zijn hersens planten. Het experiment moest geheim blijven. Maar nu begint hij zijn ingeplante geheugen weer te verliezen, die pratende iphone met verhalen over Dilneya is ook door ons gemaakt. Nikolai Larinov is niet echt, een verzinsel van u en ik, die zich wel letterlijk inbeeldde dat hij in twee werelden leefde."

Vooral de vervreemding en isolatie zijn voelbaar en herkenbaar voor mij..